Loslaten, de vrijheid tegemoet

Hans heeft twee volwassen kinderen. Zijn dochter belt mij omdat ze het einde ziet naderen en hoopt dat haar vader nog zijn wensen kenbaar wil maken.

Ik kom bij Hans thuis. Doodziek ligt hij op bed, terwijl Daniëlle en Thomas bij hem zitten.

We praten eerst wat bij, maar ik weet inmiddels dat zo’n gesprek vermoeiend kan zijn. Daarom leid ik het naar het moment dat Hans er niet meer zou zijn.

‘Het maakt me niets uit,’ zegt Hans.

‘Voor de kinderen is het wel fijn om ongeveer te weten wat jij wilt,’ antwoord ik. ‘Wil je begraven worden, of gecremeerd?’

‘Gecremeerd,’ zegt Hans toch wel stellig.

‘Oké, dat is al heel wat. En wil je een ceremonie?’

‘Ja, natuurlijk,’ zegt Hans.

Hans vertelt dat hij in Almere gecremeerd wil worden en dat iedereen die daar behoefte aan heeft welkom is. Hij woont in een sociale buurt en verwacht dat er ook wel wat buren aanwezig zullen zijn.

Ik vraag waar we de ceremonie houden. ‘In de aula? Je bent vast weleens op een uitvaart daar geweest?’

‘Of wil je het anders doen? In het Grand Café bijvoorbeeld?’

Hans knikt.

Ik schets hoe het daar kan: de gasten komen binnen, krijgen een drankje en nemen vanzelf plaats. ‘Zijn er sprekers?’

‘Jazeker,’ zegt Daniëlle. ‘We willen allebei iets zeggen.’

‘Dat is fijn,’ zeg ik. ‘Dan kan ik de sprekers aankondigen. Binnen de informele setting creëer je zo toch een ceremoniële bijeenkomst. Maar het hoeft niet; je kunt het ook gewoon laten gebeuren.’

‘Nee,’ zegt Hans, ‘dan wordt het een zootje.’

Hans weet dus toch wel wat hij wil, bedenk ik me.

‘En het tijdstip? Ochtend of middag?’

Hans prefereert de middag, in het Grand Café, met een bittergarnituur en een drankje maar het hoeft geen feestje te worden.

Hans was duivenmelker. Vogels waren zijn liefde en zijn leven. Af en toe een biertje, maar zeker niet overmatig, want Hans was sportief en zorgde goed voor zijn lichaam. Niet iemand waarvan je zou verwachten dat hij ziek zou worden. En toch slaat de kanker genadeloos toe en zit ik tegenover iemand die er straks niet meer is.

Als het eenmaal zover is, word ik gebeld door Daniëlle. ‘Papa is overleden.’

‘Och, Daniëlle, gecondoleerd met het verlies.’

We hadden natuurlijk al veel geregeld, dus dat gaf ook een beetje rust. Ik wist precies wat er moest gebeuren, en Daniëlle en Thomas wisten dat ook.

Hans ligt boven. Er is geen lift, dus we tillen hem naar beneden en leggen hem op de brancard in de auto. Daniëlle en Thomas lopen zelf voor. Een mooi moment.

Daniëlle en Thomas voelen niet de behoefte om mee te gaan naar de crematieruimte. Dat hoeft ook niet. Maar omdat het Grand Café en de nazit één ruimte zijn, moet er wel iets met de kist gebeuren om een scheiding te maken tussen de ceremonie en de nazit.

Al pratende ontstond het idee om de kist even naar buiten te brengen, in de tuin. Daar zouden twee duiven worden opgelaten, met de kist erbij. Daarna zou de kist naar binnen begeleid worden, naar de nis achter het gordijntje, zodat iedereen die vertrekt nog even rustig en persoonlijk afscheid kan nemen.

Ik vraag een mij bekende duivenmelker of hij op de dag zelf twee duiven kan brengen. Hij belooft het plechtig.

Op de dag zelf krijg ik een unheimisch gevoel. Ik app de duivenmelker nog even de locatie. Meteen krijg ik een bericht terug: hij ligt ziek in bed.

Ik ben boos. Over een half uur moeten we twee duiven oplaten — waar haal ik zo snel twee duiven vandaan?

Gelukkig heb ik waanzinnig fantastische collega’s van Crematorium Almere. Achter de schermen gaan ze meteen op zoek naar een duivenmelker.

Ik bel het nummer dat ze vinden en krijg Roy aan de telefoon. Wat een verademing. ‘Ik ben in Kortenhoef,’ zegt Roy, ‘maar ik woon om de hoek van het crematorium en ik ga meteen rijden. Ik verwacht er in een half uur, 35 minuten te zijn.’

Ietwat verlaat laten Daniëlle en Thomas aan het einde van de ceremonie ieder een duif op. Precies op het moment dat de zon doorbreekt.

Loslaten en de vrijheid tegemoet. Hoe mooi en symbolisch.